Sàn giao dịch quyền sử dụng đất là như thế nào?

468 lượt xem
phản hồi
06/12/2023

Việc thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi và đem lại lợi ích tối đa cho các bên liên quan.

Cân nhắc lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất

Thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất chưa có tiền lệ trên thế giới. Ảnh: Hoàng Anh

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa chỉ đạo Bộ Tài nguyên và môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan nghiên cứu thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất, báo cáo Thủ tướng trước ngày 15/8/2023.

Động thái này thể hiện sự quyết liệt của Chính phủ trong việc minh bạch hóa thị trường bất động sản, phát huy tối đa vai trò của bất động sản trong nền kinh tế.

Trước đó, Nghị quyết 18 của Hội nghị Trung ương 5, khóa XIII đã khẳng định nhiệm vụ tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất trong thời gian tới.

Hiểu một cách đơn giản, sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ được tổ chức phục vụ việc trao đổi hàng hóa, ở đây là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất của người dân đã được nhà nước công nhận.

Hiện các bất động sản được giao dịch qua sàn chủ yếu là sản phẩm hình thành trong tương lai, còn quyền sử dụng đất hầu hết vẫn được giao dịch tự do. Trong khi đó, quyền sử dụng đất lại là loại hình hàng hoá chiếm số lượng lớn và giá trị cao trên thị trường.

Việt Nam đã có sàn giao dịch chứng khoán, hàng hóa, vàng, bất động sản và mới đây nhất là sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ. Kết quả thực tiễn cho thấy, sự ra đời của các sàn giao dịch này là những bước tiến lớn, góp phần đưa thị trường phát triển theo hướng ổn định, bền vững và minh bạch.

Chính vì vậy, theo Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, có tác động tích cực tới thị trường.

Hội Môi giới khẳng định sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ góp phần quản lý, giám sát một cách đầy đủ và trọn vẹn hơn thị trường bất động sản thay vì chỉ dừng lại ở sản phẩm nhà ở hình thành trong tương lai và đất nền dự án như hiện tại.

Tương tự cách thức hoạt động của các sàn giao dịch khác, “các sản phẩm” muốn được giao dịch qua sàn giao dịch quyền sử dụng đất phải có thông tin được niêm yết cụ thể, rõ ràng, với sự kiểm chứng chặt chẽ, đặc biệt là tính pháp lý và công khai giá.

Đây là căn cứ quan trọng giúp người mua yên tâm thực hiện giao dịch, tránh tình trạng mua bán nhà trên giấy, hoạt động lừa đảo, thông tin sai sự thật, mua bán “hai giá", lũng đoạn giá.

Việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, có tác động tích cực tới thị trường.
HỘI MÔI GIỚI BẤT ĐỘNG SẢN VIỆT NAM

Việc kiểm soát một cách chặt chẽ từ khâu “đầu vào” cùng toàn bộ quá trình giao dịch, sẽ góp phần quan trọng giúp thị trường vận hành một cách đúng đắn, an toàn và minh bạch.

Bên cạnh đó, khi triển khai sàn giao dịch quyền sử dụng đất, kết hợp cùng với sàn giao dịch bất động sản sẽ là nguồn cung cấp, cập nhật dữ liệu giao dịch, là cơ sở xây dựng dữ liệu, lập bản đồ giá đất toàn quốc. Đây là nguồn thông tin vô cùng quan trọng cho cơ quan quản lý trong quá trình nghiên cứu, ban hành các chính sách điều tiết, định hướng tiêu dùng, thúc đẩy thị trường, kích thích nền kinh tế tăng trưởng, phát triển.

Việc triển khai sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ tạo thêm phương thức tin cậy, giúp người dân, đặc biệt là các nhà đầu tư trong và ngoài nước thuận lợi trong việc tìm kiếm thông tin giao dịch.

Trong tương lai, nếu được áp dụng những cơ chế, chính sách thuận lợi, việc giao dịch thông qua sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ thu hút nhiều người tham gia, cùng lượng lớn vốn xã hội đầu tư bất động sản, cạnh tranh với sàn giao dịch chứng khoán, trái phiếu.

Khi vốn hóa đủ lớn với lượng người tham gia thị trường đông, việc thu hút vốn nước ngoài, cũng như các sản phẩm đầu tư hiệu quả như quỹ đầu tư bất động sản, chứng khoán hóa bất động sản, quỹ tiết kiệm nhà ở... sẽ có điều kiện phát triển.

Ngoài ra, thực hiện giao dịch thông qua sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ góp phần tích cực vào việc chống thất thu thuế cho nhà nước, góp phần không nhỏ vào việc vốn hóa đất đai.

Hiện quyền sử dụng đất đang được giao dịch tự do, thiếu kiểm soát, nhà nước chỉ thu thuế trên “giá trị khai báo”, không nắm được giá trị giao dịch thực. Trong khi đó, giữa hai giá trị này luôn có sự chênh lệch rất lớn.

Còn đó những băn khoăn

Lợi ích là rất lớn, song theo Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, quyền sử dụng đất là một “hàng hóa” có giá trị lớn và mức độ bao phủ rộng, nên việc thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất chắc chắn không đơn giản, không thể thực hiện trong một sớm, một chiều.

Muốn sàn giao dịch quyền sử dụng đất thực sự phát huy được tác dụng, không chồng chéo, gây phát sinh thêm các thủ tục hành chính phức tạp cho người dân, Chính phủ cần phải có một quá trình nghiên cứu, phân tích kỹ lưỡng, tỉ mỉ.

Về vấn đề này, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Anvi, cũng cho rằng, sàn giao dịch quyền sử dụng đất chưa từng có tiền lệ trên thế giới và việc thành lập sàn giao dịch này ở Việt Nam chắc chắn sẽ gặp phải rất nhiều khó khăn, thách thức.

Nếu như sàn giao dịch bất động sản đã có lịch sử hàng trăm năm phát triển trên khắp toàn cầu thì sàn giao dịch quyền sử dụng đất vẫn là một khái niệm mơ hồ.

Bất động sản tắc nghẽn vì xung đột pháp luật

Khác với việc chào bán hàng loạt căn hộ chung cư thuộc một dự án cụ thể trên sàn giao dịch bất động sản, việc phân phối sản phẩm đất đai trên sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ khác hoàn toàn. Nguyên nhân là do đất đai tại Việt Nam không có sự đồng đều về giá trị. Trừ các dự án phân lô bán nền, mỗi mảnh đất sẽ có một vị trí, kích thước, hướng, giá trị khác nhau.

Hiện nay, người dân đều tự giao dịch chuyển nhượng. Chính vì vậy, nếu muốn đưa hoạt động này lên sàn chắc chắn sẽ cần nhiều thời gian nghiên cứu, thí điểm triển khai trước khi nhân rộng.

Nhận định từ Hội Môi giới cũng cho rằng, sàn giao dịch quyền sử dụng đất muốn thành lập và đưa vào hoạt động cần có thời gian nghiên cứu và phải có một cơ sở pháp lý chắc chắn, mới góp phần minh bạch hóa thông tin và phát triển bền vững thị trường.

Điều này đòi hỏi có sự tham gia, phối hợp của cả các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia đầu ngành, đặc biệt là sự tham gia ý kiến từ những cá nhân, tổ chức có kinh nghiệm thực tiễn.

Có nhiều câu hỏi được Hội Môi giới đặt ra, cần giải đáp để đảm bảo việc thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất là khả thi và thực sự tác động tích cực tới thị trường.

Việc giao dịch thông qua sàn giao dịch quyền sử dụng đất là khuyến khích hay bắt buộc? Nếu bắt buộc liệu có ngăn trở quyền tự do kinh doanh của người dân hay không? Nếu không bắt buộc, cần xây dựng cơ chế vận hành như thế nào để khuyến khích người dân tham gia?

Sàn giao dịch sẽ được thành lập ở cấp nào, trung ương hay địa phương? Cơ quan nào sẽ quản lý, giám sát việc thành lập và hoạt động của các sàn này? Hoạt động của sàn liệu có gì xung đột hay trùng lặp với công chứng? Sau khi giao dịch qua sàn rồi, có phải thực hiện công chứng nữa không?

Mặt khác, việc thành lập sàn giao dịch chắc chắn sẽ phát sinh các chi phí liên quan, bao gồm bộ máy hoạt động, chi phí cho quá trình thẩm tra, thẩm định các quyền sử dụng đất đưa vào giao dịch và rất nhiều chi phí phát sinh khác. Điều này tiềm ẩn khả năng khiến giá bất động sản tăng lên do việc chuyển chi phí vào giá bán.

Trước những vấn đề trên, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, quá trình xây dựng, hoàn thiện cơ chế vận hành sàn giao dịch quyền sử dụng đất cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành vào thời điểm thích hợp để đảm bảo tính khả thi, đem lại lợi ích tối đa cho các bên liên quan.

Diaoctanphu.net theo TheLEADER